- پنجشنبه ۱۱ مرداد ۹۷
مصطفی کمال آتاترک رزمنده جنگ استقلال ترکیه و دولت‌مرد و بنیان‌گذار جمهوری ترکیه بود که به عنوان اولین رئیس جمهور این کشور از سال ۱۹۲۳ تا زمان مرگش اش در سال ۱۹۳۸، ریاست می‌کرد. او یک سکولار و ملی گرا بود که سیاست‌ها و نظریه‌هایش کمالیسم نامیده شد.
۱. آتاترک پس از نشان دادن نقش مهم خود در پیروزی ترکیه در نبرد گالیپولی طی جنگ جهانی اول، به قدرت رسید.
۲. پس از شکست امپراتوری عثمانی و انحلال آن، آتاترک ریاست حزب ملی ترکیه را برعهده گرفت و در مقابل نیروهای پیروز متفقین ایستاد.
۳. او با تشکیل یک دولت منطقه‌ای در آنکارا، پایتخت ترکیه امروزی، نیروهای متفقین را شکست داد و در نبردی که بعدها جنگ استقلال ترکیه نام گرفت، پیروز شد.
۴. او برای انحلال امپراتوری عثمانی تلاش بسیار نمود و اساس جمهوری ترکیه را ایجاد کرد.
۵. او در جمهوری ترکیه تازه تشکیل داده، اصلاحات سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ایجاد نمود تا یک کشور مدرن، پیشرفته و سکولار بسازد.
۶. او تحصیلات ابتدایی را رایگان و اجباری کرد و در سراسر کشور مدارس جدیدی را افتتاح نمود.
برای رفتن به ادامه مطلب بر روی کلید سبز سمت چپ کلیک کنید.
۷. او به جای الفبای عربی قدیمی عثمانی، الفبای لاتین ترکی را جایگزین کرد.
۸. در زمان ریاست آتاترک، زنان ترکی، پیش از بسیاری از کشورهای غربی، حق برابری مدنی و حقوق سیاسی را دریافت نمودند. قانون شماره ۱۵۸۰ در ۳ آوریل ۱۹۳۰ حق رأی در انتخابات محلی را در اختیار زنان قرار داد و در سال ۱۹۳۴ هم زنان حق رأی کامل را دریافت کردند، که این قانون هنوز در اغلب کشورهای جهان تصویب نشده بود.
۹. دولت او با سیاست ترک سازی تلاش کرد یک ملت یکپارچه و متحد تشکیل دهد.
۱۰. در دولت آتاترک، اقلیت‌های غیر ترک زبان هم مجبور بودند در مکان‌های عمومی به زبان ترکی صحبت کنند، اصطلاحات غیرترکی و نام‌های فامیل اقلیت‌های غیر ترک هم باید به معادل‌های ترکی تغییر می‌یافت.
۱۱. در سال ۱۹۳۴ و به افتخار نقش او در پیدایش جمهوری مدرن ترکیه، پارلمان ترکیه نام آتاترک را به او اهدا کرد که “پدر ترک‌ها” تعبیر می‌شود.
۱۲. او در ۱۰ نوامبر ۱۹۳۸ و در سن ۵۷ سالگی در کاخ دلمه باغچه درگذشت. عصمت اینونو جانشین او شد و برای او مراسم ملی خاکسپاری انجام گرفت.
۱۳. در سال ۱۹۵۳ موزه نمادین او ساخته و افتتاح شد که در اطراف آن هم پارکی به نام صلح قرار دارد که با الهام از این جمله او نام گذاری شده است: “صلح در خانه صلح در جهان است.”
۱۴. در سال ۱۹۸۱ و به مناسبت تولد ۱۰۰ سالگی آتاترک، اتحادیه اروپا و یونسکو به احترام خاطره او آن سال را سال آتاترک نام گذاری کرده و آن را سال ۱۰۰ سالگی آتاترک نامیدند.
۱۵. در ترکیه و سراسر جهان یادبودهایی از او ساخته شده و حتی نام برخی از مکان‌ها را به نام او نامگذاری کرده‌اند.
۱۶. الفتریوس ونیزلوس، نخست وزیر سابق یونان، جایزه صلح نوبل سال ۱۹۳۴ را جایزه آتاترک نامید.
۱۷. نام میانی او، کمال، بعدها انتخاب شد. زمانی که ۱۲ ساله بود، به آکادمی ارتش استانبول فرستاده شد. در آنجا بود که معلم ریاضی‌اش او را کمال نامید، زیرا در تحصیلاتش بسیار موفق بود.
۱۸. او در ۱۲ مارس ۱۸۸۱ (۲۲ اسفند ۱۲۵۹) در سالونیک که در آن زمان بخشی از امپراتوری عثمانی بود، به دنیا آمد. این شهر امروزه بخشی از یونان مدرن است.
۱۹. آتاترک سکولار ملی را به ترکیه معرفی کرد. این سیاست او در آن زمان بحث‌های زیادی به پا کرد و او را به زیر پا گذاشتن سنت‌های ترکیه متهم کردند.
۲۰. او خودش بچه‌ای نداشت اما به جای آن یک پسر و هفت دختر را به فرزندی گرفت که یکی از آن‌ها صبیحه گوکچن، اولین خلبان نظامی زن در جهان بود.
۲۱. آتاترک یک مدرسه خلبانی به نام Turkkusu بنیان گذاری کرد که صبیحه اولین دانش آموز دختر مدرسه بود و در سال ۱۹۳۵ فارغ التحصیل شد.
۲۲. او در سال ۱۹۳۵ نام خانوادگی را به ترکی‌ها معرفی کرد. پیش از آن مردم با حرفه‌شان شناخته می‌شدند.
۲۳. او سابقه نظامی درخشانی داشت که پیروزی‌های بسیاری به دست آورد و شکست نخورد. آتاترک یکی از بزرگ‌ترین استراتژیست های جهان است.
۲۴. او پیش از مرگ در ۱۰ نوامبر ۱۹۳۸ اظهار گرفت، “جسم ضعیفم به خاک بازمی گردد اما جمهوری ترکیه برای همیشه ابدی خواهد شد.”
۲۵. آتاترک در جنگ استقلال ترکیه فرمانده بود و بنیان گذار مجلس ملی کبیر ترکیه و جمهوری ترکیه محسوب می‌شود.
۲۶. در سال ۱۹۵۱ حزب دموکرات که پارلمان ترکیه به رهبری نخست وزیر عدنان مندرس را تحت کنترل در آورد، با وجود اینکه در مقابل حزب مردمی جمهوری آتاترک قرار داشت، قانون مجازات توهین به یادبود آتاترک را وضع کرد.
۲۷. در سال ۲۰۱۰، خبرنگاران بدون مرز فرانسه به قوانین ترکیه مبنی بر حفظ یادبود کمال آتاترک اعتراض کردند، زیرا این قوانین را با استانداردهای آزادی بیان در اخبار امروز اتحادیه اروپا، در تضاد می‌دانستند.
۲۸. به دلیل پخش چهار ویدیو در یوتیوب درباره آتاترک، یوتیوب به مدت ۳۰ ماه در این کشور فیلتر شد. این ویدیوها آتاترک را یک فریماسون و همجنسگرا معرفی می‌کرد و در این باره به یک کتاب بلژیکی استناد کرد که در ترکیه ممنوع است.
۲۹. در سال ۲۰۰۷ یوتیوب، Geocities و چند وبسایت دیگر به دلیل توهین به یاد و خاطره آتاترک توسط دادگاه ترکیه فیلتر شدند.
۳۰. آتاترک با وجود اصلاحات سکولار رادیکال خود در جهان اسلام هم محبوب بود.
- ۹۲۶
- ادامه مطلب
